Jeśli chcesz nauczyć się „freestylować” z dyskiem powinieneś zacząć od fundamentów na których można uczyć się kolejnych ruchów i trików. Możesz zacząć próbować poszczególnych ruchów z partnerem lub uczyć się samemu. Każdy ruch/rzut/chwyt wymaga treningu i wielu prób aby opanować do perfekcji, więc czasami potrzebna jest cierpliwość. Na podstawy składają się 4 elementy: THROWS (RZUTY), CATCHES (CHWYTY), NAIL DELAY , AIRBRUSHING. Jest to „alfabet” z którego uczysz się składać „słowa” (MOVES) ,aby następnie pisać „zdania” (COMBOS) w swoim własnym stylu. Co będziesz pisać i jak zależy już tylko od Ciebie.
• SPEEDFLOW
Speedflow to podstawa od której należy zaczynać przygodę z frisbee, a także z freestyl`em. W dziale dotyczącym Historii możesz przeczytać kilka słów na temat Speedflow. Prawie każde „freestylowe combo” zaczyna się od rzutu (THROW), a kończy złapaniem dysku (CATCH). Reszta (chociaż przeważnie bardzo widowiskowa) to „wypełniacz”. Warto opanować kilka rzutów i chwytów zanim się przejdzie do NAIL DELAY i AIRBRUSHu. Speedflow to także dobre przygotowanie do bardziej zaawansowanych trików które wymagają dużej koordynacji ruchowej (np. zamiast momentu w którym łapiesz dysk – odbijasz go ręką). Wszystko zaczyna się od rzucania i łapania dysku w płynny sposób , unikając pauz i przerw pomiędzy chwytem (CATCH) a rzutem (THROW). Dysk cały czas powinien być w ruchu. Staraj się łapać jedną ręką. Kciuk skierowany do dołu kiedy dysk łapiemy ponad linią ramionami, kciuk skierowany do góry kiedy łapiemy poniżej lini ramion.
Oto krótki przykład Speedflow:
• THROWS – RZUTY
Do podstawowych rzutów we freestyle należą backhand, forehand, overhand, staker, thumb throw. Kwestia nazewnictwa jest bardzo dyskusyjna więc proszę sam się zdecyduj którą nazwę chcesz stosować na każdy rzut. Wiem, że np.forehand jest także nazywany „sidearm”, „two finger” oraz „flick”. We freestyle`u nasz partner do gry jest najczęściej blisko nas. Zwróć uwagę na filmach na youtube.com w jakiej odległości są od siebie gracze. W związku z tym jeśli twój partner ma złapać lecący do niego dysk jedną ręką lepiej stanąć blisko (5-10m) i rzucić „lekko” ale celnie. Lepiej nie rzucaj „rakiety” z całej siły i jak najdalej – to nie rzucanie na dystans i nie Ultimate. Staraj się rzucać tak aby dysk opadał z góry do dołu ,niż idealnie po linii prostej – taki rzut łatwiej złapać lub przyjąć na NAIL DELAY.
Zaawansowane rzuty to airbounce, helicopter throw, underhand, oraz technika SUB/MAC (uderzanie w rzucany dysk w celu zwiększenia rotacji). Aby wykonać poprawnie te rzuty trzeba trochę potrenować. Idea polega na nadaniu jak największej rotacji która jest tak bardzo cenna we freestyleu :). Cała rotacja wychodzi „z nadgarstka”. Nie inwestujemy siły w dystans, ale w rotację. Kciuk jest tu najważnieszym palcem który dociska dysk w większości rzutów. Generalna zasada jest taka, że im mniejsza powierzchnia ręki styka się z dyskiem w momencie wyrzutu (konkretnie „wypuszczenia” dysku) tym większą można mu nadać rotację. A więc dla przykładu w rzucie Overhand zamiast całej dłoni na dysku – trzymamy tylko palce. Rzuty zaawansowane wymagają treningu i wielu prób, więc nie spodziewaj się natychmiastowych efektów.
Rzuty z dużą ilością rotacji są nam potrzebne do sprawnego NAIL DELAY więc takie powinieneś opanować zanim się za to weźmiesz, lub będziesz chciał rzucić mocno podkręcony dysk partnerowi. Oczywiście każdy rzut można podkręcić bardziej lub mniej. Eksperymentuj.
Aby dokładniej zrozumieć jak nadać dużą rotację dyskowi przy rzucie (której często potrzebujemy we freestyle`u) proponuję obejrzeć poniższy film Rona Watsona. Ron specjalizuje się co prawda w grze z psami, jednak zasady rzucania są takie same.
Opisy rzutów znajdują się w dziale THROWS – RZUTY
• CATCHES – CHWYTY
Kiedy dysk leci w twoim kierunku musisz „czytać” gdzie wyląduje, i poruszać się tam gdzie dysk wyląduje (!) a nie tam gdzie leci. Następnie mając opanowane kilka chwytów dokonaj wyboru w zależności od tego na jakiej wysokości chcesz mniej więcej złapać dysk:
1.Na wysokości głowy – np. behind the head
2.Na wysokości tułowia – np. triple fake , olivier , monster
3.Na wysokoćsi bioder – np. behind the back , under the leg
4.Na wysokości kolan/kostek – np. flamingo, chair
Masz dwie ręce i dwie nogi więc możesz łapać tym samym chwytem na kilka sposobów. Następnie staraj się odrzucić płynnym ruchem nie odrywając ręki od dysku czyli nie zmieniając uchwytu. Oczywiście jeśli jesteś np.praworęczny czasami trzeba przełożyć dysk z ręki do ręki aby odrzucić. Dlatego im więcej rzutów i chwytów opanujesz – tym lepszy FLOW (czyli „płynność gry”) ponieważ możesz spontanicznie podejmować decyzję i nie musisz „planować” następnego ruchu. Masz wachlarz chwytów na każdą sytuację i rzuty które wychodzą z tych „uchwytów”. Możesz dodać obrót ciała wokół własnej osi przed złapaniem dysku lub TIP albo potrójne salto ze śrubą. Kombinuj i dodawaj nowe elementy do chwytów.
Opisy chwytów znajdują się w dziale CATCHES – CHWYTY.
• NAIL DELAY
Spin (rotacja) dysku
Dysk utrzymuje stabilność w locie dzięki rotacji, im większa tym stabilniej dysk lata. We freestylu wykorzystuje się spin to kierowania dyskiem. Spin to energia jaką możesz dyskowi nadać rzutem. Staraj się pracować na rzutami pod kątem rotacji. Im szybciej się dysk kręci tym lepiej dla ciebie (więcej możliwości, więcej czasu). Spin pozwala wykonywać wiele „zaawansowanych” tricków. Energia jaką ma kręcący dysk może zostać pokierowana w dowolnym kierunku.
W zależności od tego jak rzucisz dysk może on się kręcić w kieunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara (CLOCK czyli tak jak backhand z prawej ręki) lub przeciwnym (COUNTER czyli tak jak forehand z prawej ręki) patrząc na górę dysku. Zmienia to sposób w jaki musimy obchodzić się z dyskiem zwracając uwagę na to w którym kierunku się kręci. Większość osób najczęściej uczy się jednego spinu clock/counter i przy tym pozostaje. Idelną sytuacją jest nauczyć się kręcić w dwóch kierunkach co pozwala na uniwersalność i nie ogranicza rzutów ze względu na spin.
Nail Delay (ND)
Potocznie określa się to mianem kręcenia, jednak dysku się nie kręci tylko utrzymuje kręcący się dysk na paznokciu. ND to podstawowa sprawa we freestyle`u poza łapaniem i rzucaniem dyskiem. ND daje możliwość kontrolowania kręcącego się dysku i manipulowaniu nim, co pozwala „ustawić” (SET) tam dysk gdzie chcesz i wykonać dowolny następny ruch. ND jest też w pewnym sensie „klejem” którym sklejasz kolejne ruchy. Poza tym im większy dysk ma spin tym dłużej można się bawić. Na początku warto nauczyć się kręcić dyskiem jednej ręce w jednym kierunku. Kiedy opanujesz jedną rękę ułatwi Ci to nauczenie się drugą i będzie to dużo szybsze.
Jak się nauczyć Nail Delay:
1.Spray Silikonowy. Spryskaj dno dysku sprayem silikonowym i wypoleruj szmatką. Dzięki temu wyeliminujesz tarcie pomiedzy paznokciem a dyskiem. Dysk będzie się ślizgał po pazurach. Mniejsze tarcie = łatwiejsze nail delay. Założenie sztucznego paznokcia lub kawałka plastiku na koniec palca także znacznie zmniejsza tarcie i ułatwia sprawę, choć nie jest konieczne na początku.
2.Spin. Dysk musi mieć jak największy spin. Im szybciej się kręci , tym łatwiej go kontrolować.
3.Rzut:
a) jeśli jesteś sam:
TWO HANDED SELF SET – Rzuć sobie mocno (czyli najlepiej jak możesz) podkręcony dysk. Najłatwiej będzie zrobić to dwoma rękami. Złap dysk po przeciwległych stronach a następnie podrzuć go rozkręcając i wypychając dysk do góry w tym samym momencie. Rzuć okiem jeszcze raz na ten film. W 0:34 widać ten „samo-rzut” (TWO HANDED SELF SET).
b) jeśli jesteś z partnerem:
niech twój partner rzuci Ci mocno podkręcony dysk opadający z góry na dół (np.AIRBOUNCE) – powinieneś widzieć dno nadlatującego dysku. Może Wam być łatwiej stanąć dalej od siebie tak abyś miał dużo czasu na ustawienie się we właściwej pozycji.
4.Kiedy ktoś Ci rzuci dysk lub rzucisz go sobie sam dysk powiniem być poziomo (równolegle do ziemi) i spadać z góry na dół (opadać). Moment w którym dysk opada musisz „wyhamować”.Jeśli sztywno wystawisz palec w kierunku dysku pewnie się odbije. Dlatego staraj się wystawić palec do spodu dysku i zanim dysk go dotkie zacznij cofać rękę żeby amortyzować. Idealnym momentem na „przyłożenie” paznokcia pod spód jest moment kiedy dysk przestaje lecieć do góry i zaczyna opadać (STALL POINT).
5.Kiedy dysk dotknie paznokcia musisz starać się wykonywać ruchy tak aby utrzymywać paznokieć pod środkiem dysku. Starać się ciągle wracać palcem do centrum. W ten sposób zaczniesz robić kółka wokól środka kręcącegu się dysku W KIERUNKU W KTÓRYM DYSK się KRĘCI. Dysk będzie zjeżdżał z paznokcia na bok W KIERUNKU W KTÓRYM DYSK się KRĘCI. Dlatego robienie „kółek” palcem pod środkiem tak jakby wyprzedza zjeżdżający dysk. Im bardziej dysk się chybocze na boki tym większe kółka , im jest bardziej stabilny tym mniejsze. Pamiętaj zawsze ruchem w kierunku w którym się kręci dysk. Naopkoło i do środka 🙂 Te małe korekty po pewnym czasie stają się automatyczne. Trzeba się tylko skupić na początku.
6.Ważne jest aby jedyną częścią twojego palca która dotyka dysku jest paznokieć (jego koniec). Możesz lekko zgiąć palec tak aby paznokieć był pod kątem do dysku (nie prostopadle). Jeśli kręcący się dysk dotknie skóry raczej straci stabilność.
7.ND polega na koordynacji oka i ręki. Jeśli chcesz się nauczyć powinieneś starać się próbować codziennie przynajmniej chwilę poświęcić na rzucanie sobie dysku. Po jakimś czasie zauważysz zwiększający się czas kiedy możesz utrzymać dysk. Lepiej poświęcić codziennie 20 minut ,niż raz w tygodniu 3 godziny. Dzięki temu koordynacja rzutu-przyjęcia-ND wejdzie ci w krew.
8.Na początku poruszaj się za dyskiem jeśli „leci w bok”, używaj nóg, są przydatne.
Rim Delay (RD)
Rim Delay to kontrolowanie kręcącego się dysku poprzez wewętrzną krawędź. Jest to dużo prostsze niż ND ,dużo bardziej zwiększa tarcie i przez to dysk szybciej wytraca rotację. Rim Delay to moment w którym dysk „zsuwa” się do krawędzi i zaczyna obracać się pochylony pod kątem na paznokciu w kierunku spinu. Paznokieć ma wtedy kontakt tylko z wewnętrzną krawędzią dysku. W odróżnieniu od ND dysk obraca się wokół osi całej dłoni co daje możliwość ustawienia dysku (SET) tam gdzie chcemy POD KĄTEM. Zjawisko tego dodatkowego obrotu poza własnym spinem nazywa się percesją (PERCESSION).
Jak się nauczyć Rim Delay:
1.Wykonaj kroki od jeden do cztery jak w ND.
2.Zamiast wykonywać ruchy jak w ND po prostu pozwól dyskowi zsunąć się do krawędzi i kręcić naokoło ręki uniesionej do góry tak jakbyś pokazywał palcem niebo.
3.Właśnie wykonałeś Rim Delay!!!
4.Kiedy poczujesz jak dysk się kręci, spróbuj poruszać się (obracać) w kierunku w którym dysk się kręci. Dysk się ustabilizuje i przestanie kręcić wokół osi ręki. Możesz też spróbować obniżyć rękę.
• AIRBRUSHING
Airbrush to moim prywatnym zdaniem najciekawsza część freestyleu. Stojąc twarzą w kierunku z którego wieje wiatr, odbija się dysk po zewnętrznej krawędzi uderzając go ręką w kierunku w którym się kręci (CLOCK lub COUNTER). W efekcie odbijamy dysk przed sobą a za sprawą wiatru dysk wraca do nas. Można zamiast rąk użyć stopy, kolana łokcia i dowolnej innej części ciała (no może nie dowolnej :)).
1.Dysk należy podkręcać uderzając w zewnętrzną krawędź z boku, inaczej niż z piłką którą uderzamy w kierunku w którym chcemy ją „wysłać”.
2.Dla spinu CLOCK na początku proponuje uderzać prawą ręką nisko (mniej więcej na wysokości brzucha), a lewą wysoko (nad głową). Dla spinu COUNTER odwrotnie (lewa nisko/prawa wysoko).
3.Pamiętaj aby cały czas stać twarzą do wiatru. Dysk powinien znajdować się pomiędzy tobą , a kierunkiem z którego wieje wiatr.
4.Dla prawej ręki uderzaj mniej więcej tam gdzie wypada godzina 4 (jeśli dysk to tarcza zegara), dla lewej tam gdzie 8. W ten sposób dysk będzie latał od jednej ręki do drugiej.
5.Kolejna istotna sprawa to kąt nachylenia dysku. Im mocniejszy wiatr tym dysk powinien być bardziej płasko czyli bardziej równolegle do ziemi. Im słabszy wiatr dysk musi być pod większym kątem. Dzięki temu będzie zawsze wracał do ciebie. Jeśli nie ma wiatru (np. na sali gimnastycznej) płaszczyzna dysku powinna być niemal prostopadła do ziemi lub możesz zacząć biec do przodu i odbijać dysk przed sobą (AIRBRUSH RUN) żeby samemu wytworzyć wiatr.
6.Miejsce którym powinieneś uderzać to ta część ręki gdzie palce łączą się dłonią po wewnętrznej stronie, dzięki czemu nie będzie bolało. Staraj się to robić delikatniej ,niż mocniej; chociaż z drugiej strony jeden pożądny „strzał” raz na jakiś czas pozwala nadać dużą rotację.
7.Im większą dysk ma rotację tym stabilniej lata.
8.Siła uderzenia powinna być odwrotnie proporcjonalna do prędkości rotacji.
Jeśli dysk bardzo szybko się kręci, wystarczy go lekko dotknąć aby się odbił, jeśli kręci się wolno trzeba mu dać mocnego klapsa żeby się zaczął znów stabilnie poruszać.
9.Używaj nóg, biegaj za dyskiem, ustawiaj się do każdego ruchu i pojedyńczego brushu. Jeśli będziesz stał w miejscu najprawdopodobniej dysk upadnie na ziemię.
Przykład (nie najlepszy, ale przynajmniej pokazuje zasadę) jak wygląda AirBrushing:
*10.Świetnym narzędziem treningowym jest Whiz Ring o którym możesz przeczytać w dziale SPRZĘT. Jest to dobre urządzenie do treningu w domu.
Jak można wykorzystać WhizRing:
• INNE RUCHY
Te podstawy pozwalają na kontrolę nad dyskiem i łączenie złożonych kombinacji z wieloma zaawansowanymi ruchami ,rzutami i chwytami. Moim zdaniem najtrudniejszą rzeczą we freestyleu jest sam początek, nawet jeśli trenowałeś wcześniej inne sporty z dyskiem. Nauka NAIL DELAY i AIRBRUSHINGU stanowi wyzwanie dla cierpliwości i determinacji, warto się przezwyczaić do schylania się po upadający ciągle dysk (DROP). Kiedy opanuje się podstawy jest już „z górki”, tzn więcej przyjemności z treningu, a niektóre ruchy polegają tylko na przyswojeniu sobie teorii i „samo” zaczyna wychodzić. Pomimo istotnej roli jaką odgrywa NAIL DELAY we freestylu warto pamiętać że przygodę z dyskiem powinno się zaczynać od: RZUTÓW i CHWYTÓW, następnie nauczyć się NAIL DELAY i AIRBRUSHINGU. Możesz poszukac informacji o innych ruchach takich jak ROLL, TIPPING, KICKING, RIM PULL, CENTER PULL, CUFF, GUIDES, TURNOVERS w dziale Linki.
Opisy innych ruchów znajdziesz w dziale MOVES – RUCHY (w budowie).